بررسی تأثیر عدم قطعیت ضریب زوال بر نتایج مدل سازی کیفیت آب رودخانة زرجوب

هنگام مدل سازی ثوابت و ضرایب زیادی وجود دارد که بر نتایج خروجی تأثیر زیادی می گذارند. در بسیاری از مواقع ممکن است این ضرایب و ثوابت با مقادیر واقعی خود در محیط اختلاف داشته باشند ولی به هنگام مدل سازی به دلیل تعدیل سایر مقادیر در مدل، خروجی مدل با شرایط مرزی انطباق ظاهری داشته باشد. تحلیل عدم قطعیت ابزاری برای ارزیابی میزان تأثیر گذاری عدم قطعیت عوامل مختلف بر خروجی مدل است و می تواند دید کافی از لزوم جمع آوری داده های بیشتر برای بهبود تخمین برخی بارها، شرایط اولیه، یا نرخ های زوال و غیره فراهم آورد. در این مقاله تأثیر عدم قطعیت ضریب زوال اکسیژن خواهی بیوشیمیایی کربنی بر غلظت اکسیژن محلول در رودخانة زرجوب گیلان با استفاده از مدل qual2e بررسی می شود. نمونه برداری پارامترهای کیفیت آب و، دبی، عمق و سطح مقطع ایستگاه ها در سال 1384 در ماههای مرداد، شهریور برای کالیبراسیون و مهر برای صحت سنجی مدل در شش ایستگاه انجام شد. داده های هواشناسی از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی در رشت دریافت شدند. اثر جلبک، اکسیژن خواهی رسوب و اکسیژن خواهی نیتروژنی به صورت بخشی از سایر ضرایب مربوط به اکسیژن محلول در نظر گرفته شدند و ضرایب زوال و هواگیری با کالیبراسیون مدل به دست آمدند. تحلیل حساسیت به روش تک عاملی انجام شد. میزان حساسیت این ضریب به متغیر کیفی اکسیژن محلول در پایین دست در ماه شهریور به صورت خطی برابر با 6/0- و در ماه مرداد در ایستگاه پنجم تا زمانی که مقدار اکسیژن محلول به صفر برسد 6- به دست آمد. دلیل زیاد بودن حساسیت آن کم شدن ناگهانی مقدار اکسیژن محلول از ایستگاه چهارم به پنجم و پایین بودن آن در این ایستگاه می باشد. این موضوع مبین آن است که صرف وقت و هزینه بیشتر برای اندازه گیری، یا تخمین دقیق تر ضریب زوال لازم است.